Αγροδασοπονία

Ο όρος Αγροδασοπονία αναφέρεται στα αειφόρα εκείνα συστήματα διαχείρισης γης όπου δενδρώδη είδη συνδυάζονται με ποώδη φυτά με κάποιας μορφής χωρική ρύθμιση ή με χρονική ακολουθία. Στα συστήματα αυτά είναι δυνατό να ασκείται και βόσκηση από αγροτικά ζώα. Ανάλογα με το βαθμό παρουσίας των συστατικών τους τα αγροδασικά συστήματα διακρίνονται σε:

Δασογεωργικά, όπου υπάρχει συνδυασμός δέντρων και γεωργικών φυτών.

Στα δασογεωργικά συστήματα τα δέντρα είναι δασικά ή οπωροφόρα. Τα δασικά είδη διατηρήθηκαν μετά την αλλαγή της χρήσης γης από δάσος σε γεωργική καλλιέργεια ή φυτεύονται για παραγωγή τεχνικής ξυλείας. Τα οπωροφόρα φυτεύονται για παραγωγή κυρίως καρπών και δευτερευόντως καυσόξυλων και ζωοτροφών.

Τα κυριότερα είδη δέντρων που υπάρχουν στην Ελλάδα σε δασογεωργικά συστήματα είναι η δρυς, το κυπαρίσσι, η καστανιά, η καρυδιά, η χαρουπιά, η γκορτσιά, η λεύκη, η ελιά, η αμυγδαλιά, η συκιά, η κερασιά κ.α. Στον υπόροφο καλλιεργούνται κυρίως δημητριακά, λαχανικά, κτηνοτροφικά / λειμώνια φυτά, άμπελος.

Δασολιβαδικά, όπου υπάρχει συνδυασμός δέντρων και ποωδών λιβαδικών φυτών που βόσκονται από αγροτικά ζώα.

Τα δασολιβαδικά συστήματα διακρίνονται σε φυσικά και τεχνητά. Στα φυσικά δασολιβαδικά συστήματα ανήκουν τα δασολίβαδα (λιβαδικά οικοσυστήματα μέσα στα οποία φύονται διάσπαρτα μεμονωμένα άτομα, συδεντρίες ή λόχμες δασικής δενδρώδους βλάστησης), ενώ στα τεχνητά δεντροφυτείες (ελαιώνες, λευκοκαλλιέργειες κ.α.) με ποώδη υπόροφο που βόσκεται.

Αγροδασολιβαδικά, όπου συνυπάρχουν δέντρα με γεωργικές καλλιέργειες και αγροτικά ζώα.

Τα ζώα μπορεί να βόσκουν μετά τη συγκομιδή των καλλιεργειών ή στα όρια των αγρών. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά δασογεωργικά συστήματα είναι στην ουσία αγροδασολιβαδικά, καθώς η βόσκηση μετά τη συγκομιδή της καλλιέργειας είναι μια συνηθισμένη πρακτική.

Τα αγροδασικά συστήματα είναι αρκετά διαδεδομένα στην Ελλάδα, όμως το επιστημονικό ενδιαφέρον για αυτά άρχισε να αναπτύσσεται μόλις τα τελευταία 20 χρόνια. Στα συστήματα αυτά εφαρμόζονται συνήθως τρόποι διαχείρισης συμβατοί με την πρακτική των τοπικών πληθυσμών. Είναι τεκμηριωμένο ότι έχουν μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του αγροτικού τοπίου. Είναι συνεπώς αναγκαία η προστασία τους, η μελέτη τους αλλά και η διατύπωση προτάσεων που θα συμβάλουν στην ορθολογική τους διαχείριση.

Απόστολος Κυριαζόπουλος