Ο φράξος για το μέλλον: προσδιορισμός των Ευρωπαϊκών πληθυσμών του φράξου για προστασία και αναγέννηση
Το ερευνητικό πρόγραμμα FRAXIGEN θα ενδυναμώσει την επιστημονική βάση με σκοπό την προστασία και ανανέωση των γενετικών πόρων του φράξου στην Ευρώπη, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας για τα τρία είδη φράξου στην Ευρώπη. Η γενετική δομή, η ροή γονιδίων ανάμεσα στους πληθυσμούς του φράξου και η επίδραση του αναπαραγωγικού συστήματος θα μελετηθούν λεπτομερώς. Τα αναφερόμενα σε συνδυασμό με πειράματα στα οποία θα ερευνηθεί η απόσταση στην οποία η προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον καθίσταται σημαντική, θα παρέχουν τη δυνατότητα να ερμηνεύσουμε τον όρο ‘τοπικός’ πληθυσμός (όπως απαιτείται από τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης) καθώς επίσης εμβάθυνση στην (α) πλαστικότητα των πληθυσμών στις περιβαλλοντικές αλλαγές, και (β) πως η ανθρωπογενής επιλογή έχει επηρεάσει την ποικιλότητα προσαρμογής. Συνεργάτες από τη Βόρεια και Νότια Ευρώπη θα συνεργασθούν για τη διατύπωση επιστημονικά αποδεκτών οδηγιών για τον προσδιορισμό των προελεύσεων και την επιλογή κατάλληλων πηγών σπόρου. Στις μεθόδους διάδοσης/επικοινωνίας περιλαμβάνονται το Διαδίκτυο και συχνές συναντήσεις με τους τελικούς χρήστες.
Αλλομετρικές σχέσεις σε ψυχανθή – αγρωστώδη εν μείξει υπό συνθήκες ξηρασίας
Η μελέτη των αλλομετρικών σχέσεων μπορεί να εξηγήσει την ανταγωνιστική ικανότητα διαφορετικών ειδών που αναπτύσσονται σε μείξη. Ο τρόπος ανάπτυξης του υπέργειου μέρους των φυτών μετρήθηκε σε 1:1 μείξη Medicago sativa με Festuca arundinacea. Το πείραμα διεξήχθη στη Δράμα, σε ημίξηρο κλίμα και άγονο έδαφος, χωρίς λίπανση την περίοδο Μαΐου- Ιουλίου των ετών 1996 και 1997. Εφαρμόστηκαν δύο επίπεδα υδατικής δίαιτας: Α) με συμπληρωματική άρδευση Β) μόνο με το νερό της βροχής. Μετρήθηκαν η φυλλική επιφάνεια, το ξηρό βάρος των φύλλων και των βλαστών σε αμιγή και εν μείξει καλλιέργεια. Υπολογίστηκαν οι αλλομετρικές σχέσεις: συντελεστής φωτοσυνθετικής επιφάνειας (LAR), αναλογία βάρους φύλλων (LWR) και το ειδικό βάρος των φύλλων (SLW). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ανάπτυξη των φυτών μόνο με το νερό της βροχής μείωσε το συντελεστή φωτοσυνθετικής επιφάνειας σε σχέση με την υπό άρδευση ανάπτυξή τους κατά τη θερινή περίοδο. Η εν μείξει καλλιέργεια επηρέασε το συντελεστή μόνο υπό άρδευση αλλά με διαφορετικό τρόπο σε κάθε είδος φυτού. Υπό την επίδραση της μείξης αυξήθηκε ο LAR στη Festuca arundinacea και μειώθηκε στη Medicago sativa.
Επίδραση της διαθεσιμότητας θρεπτικών στοιχείων στον ανταγωνισμό λειμωνίων ειδών
Η επίδραση της διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων Ν, Ρ και Κ στην αύξηση και τον ανταγωνισμό λειμώνιων ειδών (αγρωστωδών και πλατύφυλλων) εξετάσθηκε σε δύο πειράματα. Στο πρώτο πείραμα, εννέα λειμώνια είδη αναπτύχθηκαν σε ξυλοκιβώτια με χώμα για τρία έτη σε τρεις μεταχειρίσεις διαθεσιμότητας θρεπτικών στοιχείων. Οι μεταχειρίσεις προέκυψαν με προσθήκες Κ και Ρ (-Ν), Ν και Κ (-Ρ) και Ν και Ρ (-Κ). Χρησιμοποιήθηκαν 18 επαναλήψεις. Στο δεύτερο πείραμα πέντε λειμώνια είδη αυξήθηκαν σε αμιγείς καλλιέργειες και σε συγκαλλιέργεια σε γλάστρες με άμμο. Χρησιμοποιήθηκαν έξι θρεπτικά διαλύματα τα οποία προέκυψαν από το συνδυασμό δύο επιπέδων Ρ (1 και 20 ppm) και τριών επιπέδων Κ (4, 16 και 64 ppm), σε τελείως τυχαιοποιημένο σχέδιο με τέσσερις επαναλήψεις. Οι μεταβολές στη Διάρκεια Βιομάζας των ειδών συσχετίζονταν αρνητικά με τις συγκεντρώσεις των ειδών σε Ρ, όταν ο Ρ ήταν περιοριστικός, όχι όμως στις άλλες δύο μεταχειρίσεις. Στο δεύτερο πείραμα, τα πλατύφυλλα συγκέντρωσαν αναλογικά περισσότερο Ρ στο υπέργειο τμήμα τους, όταν ο Ρ ήταν περιοριστικός. Το αντίστροφο συνέβη με τα αγρωστώδη. Η αύξηση της διαθεσιμότητας του Κ στη συγκαλλιέργεια έτεινε να ευνοήσει τα αγρωστώδη είδη, ενώ η αύξηση της διαθεσιμότητας του Ρ τα πλατύφυλλα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι είδη με τη χαμηλότερη συγκέντρωση στους ιστούς τους στο πλέον περιοριστικό θρεπτικό στοιχείο ήταν τα ανταγωνιστικότερα.
Διερεύνηση των συστημάτων εκτροφής μικρών μηρυκαστικών στην Επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης
Το σύστημα εκτροφής αιγών και προβάτων διερευνήθηκε σε οχτώ Δημοτικά Διαμερίσματα (Δ.Δ.) και Οικισμούς της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης με τη βοήθεια ερωτηματολογίων που απευθύνθηκαν στους κτηνοτρόφους, το χειμώνα του 2002. Τα Δ.Δ. και οι Οικισμοί, ανάλογα με την υψομετρική τους θέση, διακρίθηκαν στη χαμηλή (<200 μ.), στη μεσαία (200-600 μ.) και στην υψηλή ζώνη (600-1000 μ.). Ο αριθμός των αιγών (14.950) που εκτρέφονται στην περιοχή είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό των προβάτων (11.248) και αυξάνεται από τη χαμηλή ζώνη (3.482) προς την υψηλή (7.401). Το μεγαλύτερο μέρος των ζώων παραμένει στα Δ.Δ. όλο το χρόνο, ενώ ένα μικρό μόνο ποσοστό (4,7%) μετακινείται κατά τους θερινούς μήνες. Σε όλες τις ζώνες το σύστημα εκτροφής βασίζεται στη χρησιμοποίηση των λιβαδιών, στη χορήγηση ζωοτροφών, στη βόσκηση αγρών (γρασίδια) και εποχιακών υπολειμμάτων (καλαμιές σιτηρών μετά το θερισμό). Τα μικρά μηρυκαστικά βόσκουν στη χαμηλή ζώνη περίπου 9-10 μήνες, στη μεσαία 7-9, ενώ στην υψηλή ζώνη 6-7. Σε όλες τις ζώνες η βόσκηση στα λιβάδια διακόπτεται για δυο περίπου μήνες το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια των οποίων, τα ζώα βόσκουν στα εποχιακά υπολείμματα των σιτηρών. Οι ζωοτροφές που χορηγούνται στα ζώα είναι καλαμπόκι, σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρώμη, ξηρό χόρτο μηδικής, βαμβακόπιτα και πούλπα ζαχαρότευτλων.
Χρήση μηχανημάτων στη βελτίωση των λιβαδιών
Η χρήση των μηχανημάτων για τη βελτίωση των λιβαδιών κρίθηκε απαραίτητη τα τελευταία χρόνια. Οι λόγοι που υπαγόρευσαν τη χρησιμοποίησή τους ήταν αφενός η αύξηση του όγκου των εργασιών στα λιβάδια (καλλιεργητικές, βελτιωτικές και συγκομιστικές εργασίες) και αφετέρου η ανάγκη μείωσης του χρόνου εκμετάλλευσης, καθώς και του συνολικού κόστους της κάθε εργασίας. Η ραγδαία εξέλιξη των σύγχρονων μηχανημάτων μας παρέχει τη δυνατότητα επιλογής του κατάλληλου μηχανήματος, με σκοπό αφενός τη γρήγορη και σωστή εκμετάλλευση και αφετέρου τη μείωση του κόστους της κάθε εργασίας στα λιβάδια. Ένα από τα σύγχρονα μηχανήματα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση των λιβαδιών (απομάκρυνση θάμνων) είναι η κεφαλή με περιστρεφόμενη αλυσίδα (μηχανισμός κοπής ή σύνθλιψης). Το μηχάνημα προσαρμόζεται εύκολα σε γεωργικό ελκυστήρα παίρνοντας κίνηση απ΄αυτόν. Στην εργασία αυτή μελετήθηκε η απόδοση του παραπάνω μηχανήματος και υπολογίσθηκε το ωριαίο κόστος λειτουργίας, με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων (κόστος παραγωγής), ικανών να βοηθήσουν τη δασική πράξη τόσο για την ποιότητα, όσο και τη μείωση του κόστους των παραπάνω εργασιών.
