Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στο όρος Ψηλορείτης της Κρήτης

Η υποβάθμιση των λιβαδιών στο ορεινό συγκρότημα του Ψηλορείτη της Κρήτης είναι συνάρτηση διαφόρων παραγόντων, τόσο φυσικών-περιβαλλοντικών όσο και ανθρωπογενών. Βασικά αίτια της οπισθοδρομικής εξέλιξης της βλάστησης που παρατηρείται στην περιοχή αποτελούν οι πυρκαγιές, οι οποίες εφαρμόζονται από τους ποιμένες για τον έλεγχο της ανεπιθύμητης βλάστησης στα βόσκοντα ζώα, οι λαθροϋλοτομίες και ιδιαίτερα η αλόγιστη βόσκηση. Οι πρακτικές αυτές μειώνουν το παραγωγικό δυναμικό του εδάφους, συντείνουν στην αποδυνάμωση της βλάστησης και επιταχύνουν τη διάβρωση. Με τη μακροχρόνια δράση τους, το περιβάλλον υποβαθμίζεται και καθίσταται ακατάλληλο για τη δραστηριότητα και επιβίωση πολλών ζώντων οργανισμών, με τα οικοσυστήματα μακροπρόθεσμα να υφίστανται μεταβολές στη δομή τους, στη σύνθεση της βλάστησης και στην ποικιλότητα της χλωρίδας και της πανίδας. Στην εργασία αυτή γίνεται ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για τις σχέσεις μεταξύ κτηνοτροφίας και ερημοποίησης στα λιβαδικά οικοσυστήματα του ορεινού συγκροτήματος Ψηλορείτη της Κρήτης. Από την ανασκόπηση προκύπτει ότι αποτέλεσμα των διεργασιών της ερημοποίησης αποτελεί η σταδιακή ομογενοποίηση του τοπίου, η μείωση της βιοποικιλότητας και η βαθμιαία αντικατάσταση της δενδρώδους και σκληρόφυλλης βλάστησης από φρύγανα, τα οποία είναι ακατάλληλα για βόσκηση από τα ζώα. Με βάση τις διαπιστώσεις αυτές, γίνονται προτάσεις για την ορθολογική εφαρμογή της βόσκησης στον Ψηλορείτη, προκειμένου να προστατευτούν τα λιβάδια αλλά και να αναπτυχθεί η κτηνοτροφία.